Шаршаған аяқтар мен варикоз: ауруды қалай анықтап, емдеуге болады

Аяқтағы ауырлықты жиі сезінесіз бе? Күн соңында аяқтарыңыз ісініп, ауыра ма? Теріңізде көгерулер жиі пайда болып, көктамырлар айқын көрініп тұр ма? Бұл белгілер ағзаңызда тамыр жүйесіне қатысты бұзылыстардың бар екенін көрсетуі мүмкін. Егер сіздің жұмысыңыз аз қимылдауды немесе керісінше, ауыр физикалық жүктемені талап етсе — мұндай белгілерді елемеуге болмайды. Ал егер туыстарыңыздың ішінде варикозбен ауырғандар болса — бұл қосымша себеп сақ болуға.

Көктамырлардың варикозды кеңеюі — бұл тек эстетикалық мәселе емес, ол веналық жүйенің ауруы, адамның өмір сапасына айтарлықтай әсер етуі мүмкін. Аурудың алғашқы белгілерін, қауіп факторларын және емдеу тәсілдерін білу арқылы дер кезінде дәрігерге жүгініп, асқынулардың алдын алуға болады.

Көктамырларының варикозды кеңеюі дегеніміз не?

Варикоз — көктамырлардың тері астында айқын көрініп, түйінделіп, көгеріп шығуы. Әдетте олар көк немесе күлгін түске боялып, тері бетінде ширатылған жіптерге ұқсайды. Көбіне ауру жамбас, балтыр және табан аймақтарында кездеседі — себебі дәл осы бөліктер ең көп қысым мен салмақ түсетін аймақтар болып табылады.

Варикоздың негізгі екі түрі бар:

Беткей варикоз. Теріге жақын орналасқан көктамырлардың кеңеюі. Ол қышу, ісіну және аяқтағы ауырлық сезімімен қатар жүреді. Көп жағдайда айналасында «қан тамыр жұлдызшалары» пайда болады.

Терең варикоз. Тіндердің тереңінде орналасқан көктамырларға әсер етеді. Мұндай өзгерістер сырттан байқалмауы мүмкін, бірақ аяқтың қатты ісінуі мен ауыруын тудырады. Дәл осы терең көктамырларда тромбтар жиі түзіледі.

Варикоз бен қан тамыр жұлдызшаларының айырмашылығы

Көп адамдар варикозды және қан тамыр жұлдызшаларын шатастырады, бірақ бұл екі түрлі жағдай.

Қан тамыр жұлдызшалары — терінің үстіңгі қабатында орналасқан ұсақ капиллярлар, венулалар мен артериолалар. Олар өрмек торы немесе ағаш бұтақтарына ұқсайды және қызыл, көк немесе күлгін түсті болады. Көбіне бетте және аяқта кездеседі, ауырсыну тудырмайды, тек косметикалық ыңғайсыздық береді.

Варикозды көктамырлар — ірі тамырлар, олар теріден шығып, бұралып кетеді. Мұндай тамырлар ауырсыну, ісіну және аяқтағы ауырлық сезімін тудырады.

Варикоздың пайда болу себептері

Қан айналымының механизмі былай жұмыс істейді:

Артериялар — қанды жүректен ағзаға жеткізеді.

Веналар — қанды кері, жүрекке қайтарады. Бұл процесс вена клапандары арқылы жүреді, олар қанды төмен қарай ағуын тежейді.

Егер осы клапандар әлсіресе немесе зақымданса, қан тамыр ішінде іркіледі. Ішкі қысым жоғарылап, тамырдың қабырғалары созылады — осылайша варикоз пайда болады.

Жүктілік кезіндегі варикоз

Жүктілік — варикоз дамуының ең жиі себептерінің бірі.

Бұл кезде ағзадағы қан көлемі артады, себебі ол баланы да қамтамасыз етуі керек. Сонымен қатар, өсіп келе жатқан жатыр жамбас пен аяқ көктамырларын қысып, қан айналымын қиындатады. Гормондық өзгерістер тамыр қабырғаларын босаңсытады. Көп әйелдерде варикоз жүктілік кезінде пайда болып, босанған соң толық жойылмауы мүмкін.

Варикоздың даму қаупін арттыратын факторлар

Аурудың пайда болу ықтималдығын арттыратын бірнеше себеп бар:

Жүктілік. Варикоз жүктілік кезінде пайда болуы мүмкін және кейде босанғаннан кейін де сақталып қалады.
Артық салмақ. Денедегі артық салмақ тамырларға қосымша салмақ түсіреді.
Жасы ұлғаю. Уақыт өте келе көктамырлардың серпімділігі төмендейді.
Жыныс ерекшелігі. Әйелдерде варикоз ерлерге қарағанда бірнеше есе жиі кездеседі.
Тұқым қуалаушылық. Егер туыстарыңызда варикоз болса, сізде де аурудың даму қаупі жоғары.
Қимылдың аздығы. Бұлшықеттер қанның жоғары қарай қозғалуына жеткілікті көмектеспейді.
Ұзақ уақыт тұрып немесе отырып жұмыс істеу. Мұндай жағдайлар кейбір мамандықтарда жиі кездеседі.
Темекі шегу және гормондық терапия. Бұл факторлар тамырлардың жағдайын нашарлатады.
Дұрыс емес тамақтану. Майлы және ауыр тағамдар аурудың даму ықтималдығын арттырады.
Биік өкшелі, ыңғайсыз аяқ киім. Мұндай аяқ киім тамырларды қысып, қан айналымының бұзылуына әкелуі мүмкін.
Созылмалы іш қату немесе іш қуысындағы қысымның жоғарылауы.

Маңызды ескерту: кең тараған пікірге қарамастан, «аяқ-аяққа қойып отыру» әдеті варикоздың негізгі себебі емес, бірақ бар ауруды асқындырып жіберуі мүмкін.

Варикоздың белгілері

Бастапқы кезеңде ауру мыналармен көрінеді:

Көк немесе күлгін түсті томпайған, бұралып жатқан көктамырлар;
Аяқтағы ауырлық сезімі;
Табан мен балтырдың ісінуі;
Қан тамыр айналасында қышу, күйдіру сезімі;
Түнгі құрысулар.

Ауру асқынған сайын байқалатын белгілер:

Тері түсінің күңгірттенуі;
Қатты, ауырсынатын түйіндер пайда болуы;
Жиі көгерулер;
Созылмалы ауырсыну және шаршау сезімі.

Варикоз — жай ғана сыртқы көрініс емес, ол қан айналымының бұзылуының белгісі. Уақытында маманға — флебологқа жүгіну аурудың асқынуына жол бермейді.

Варикоздың сатылары

Халықаралық CEAP классификациясы бойынша көктамырдың варикоздық кеңеюі бірнеше сатыға бөлінеді:

C0 – көзге көрінетін белгілер жоқ;
C1 – қантамырлық жұлдызшалар немесе ұсақ торлы көктамырлар байқалады;
C2 – айқын кеңейген көктамырлар көрінеді;
C3 – аяқтарда ісіну пайда болады;
C4 – теріде өзгерістер байқалады (пигментация, экзема, теріасты тінінің қабынуы);
C5 – жазылып кеткен көктамырлық жаралар;
C6 – емдеуді қажет ететін белсенді жаралар.

Варикоздың қауіптілігі неде?

Бастапқы кезеңдерінде варикоз көбіне тек косметикалық қолайсыздықтармен шектеледі. Бірақ ауру асқынған сайын ол ауыр салдарларға әкелуі мүмкін:

созылмалы көктамырлық жеткіліксіздік;
тромбофлебит (көктамыр ішінде қан ұйығының түзілуі);
трофикалық жаралар – теріде жазылуы қиын жаралардың пайда болуы;
зақымдалған көктамырлардан қан кету.

Варикозды анықтау (диагностика)

Дәрігер варикоз бар-жоғын сыртқы тексеру мен сұхбат алу нәтижелері бойынша алдын ала анықтай алады. Нақты диагноз қою үшін жүргізілетін зерттеулер:

Көктамырлардың ультрадыбыстық зерттеуі (дуплексті сканерлеу) – тамыр қақпақшаларының жұмысын және қан ағысының бағытын көрсетеді;
УДЗ – ең ақпаратты және ауыртпалықсыз диагностикалық әдіс болып табылады.

Көктамырдың варикоздық кеңеюін емдеу

Емдеу әдістері аурудың сатысына байланысты таңдалады.

Бастапқы кезеңдерде көмектесетін консервативті шаралар:

компрессиялық шұлықтар мен гольфтар кию;
венотониктер (тамыр қабырғаларын нығайтатын таблеткалар мен майлар);
дене белсенділігі (жаяу жүру, жүзу, жеңіл гимнастика);
салмақты бақылауда ұстау.

Минималды инвазивті (аз жарақаттайтын) процедуралар:

склеротерапия – көктамырға арнайы дәрі енгізіп, оны «жабысқан» күйге келтіру;
эндовеноздық лазерлік коагуляция (ЭВЛК) – лазер сәулесі арқылы көктамырды термиялық жолмен «жабыстыру»;
радиожиілікті абляция – жылу энергиясының әсерінен көктамырдың жабылуы.

Хирургиялық ем:

флебэктомия – зақымдалған көктамырларды алып тастау.

Варикоздың алдын алу: өз бетіңізше не істеуге болады

Толықтай варикоздан қорғану мүмкін емес, әсіресе тұқым қуалаушылық бейімділік болса. Бірақ ауру қаупін азайтып, оның дамуын баяулатуға болады.

Қарапайым кеңестер:

көбірек қимылдаңыз, күніне кем дегенде 30 минут жаяу жүріңіз;
ұзақ уақыт бойы қозғалмай отырудан немесе тұрудан аулақ болыңыз;
демалғанда аяқтарыңызды жүрек деңгейінен сәл жоғары ұстаңыз;
ыңғайлы аяқ киім киіңіз, биік өкшеден бас тартыңыз;
ауыр заттарды көтермеңіз, шамадан тыс күш түсірмеңіз;
салмақты қалыпта ұстаңыз;
отырып жұмыс істесеңіз – үзіліс жасап, жаттығу жасаңыз;
шылым шекпеңіз.

Қорытынды:

Көктамырдың варикоздық кеңеюі – жиі кездесетін, бірақ көбінесе еленбейтін ауру. Ол біртіндеп дамып, уақытында назар аудармасаңыз, күрделі асқынуларға әкелуі мүмкін.

Ең бастысы – варикоздың алғашқы белгілері пайда болған сәтте флеболог дәрігерге жүгіну қажет.

Қазіргі диагностикалық және емдеу әдістері аурумен тиімді күресуге мүмкіндік береді, ал қарапайым алдын алу шаралары көктамырларыңыздың саулығын ұзақ жылдар бойы сақтауға көмектеседі.

Сенімді маманға жазылуды бар болғаны бірнеше батырманы басу арқылы TopDoc онлайн-сервисі арқылы оңай жасауға болады.

Біз сізге жақсы флеболог табуға және қабылдауына жазылуға көмектесеміз

Көктамыр аурулары — тек эстетикалық мәселе емес, бұл денсаулыққа тікелей байланысты жағдай.

Варикоз, аяқтағы ісіну, ауырлық сезімі, тамырдағы «жұлдызшалар» — мұның бәрі флеболог дәрігерге жүгінуге себеп.

Бірақ өз денсаулығыңызды сеніп тапсыруға болатын, шынымен білікті маманды қалай табуға болады?

TopDoc (topdoc.kz) сервисі бұл іздеуді жеңіл әрі сенімді етеді:

Сайтта Алматы қаласындағы тексерілген флеболог дәрігерлер жиналған. Әрқайсысының жұмыс өтілі, қабылдау бағасы және ең бастысы — нақты пациенттердің пікірлері көрсетілген.
Дәрігердің профилінен бірден оның мамандығын, қабылдау орнын, қабылдау бағасына УЗДГ кіру-кірмеуін және қандай операциялар жасайтынын көре аласыз.
Қабылдау форматын өзіңіз таңдай аласыз: клиникада офлайн немесе онлайн-консультация.
Дәрігерге жазылу да өте оңай: маманды таңдап, өтінім қалдырыңыз, оператор сізбен байланысып, жазбаны растайды.

TopDoc-пен сіз жақсы флебологты тез тауып, аяқтарыңыздың жеңілдігі мен саулығына алғашқы қадам жасай аласыз.

📞 Call-орталық: +7(707)2255009

💬 WhatsApp-қа жазыңыз — консультанттар сізге ең қолайлы уақытта флебологқа жазылуға көмектеседі.