Аллергиямен қалай күресуге болады: кеңестер мен заманауи әдістер

Аллергия дегеніміз не және не себепті пайда болады?

Ең көп таралған аллергендер

1. Ингаляциялық аллергендер:

• өсімдік тозаңы (көктемде ағаштар, жазда дәнді дақылдар, күзде арамшөптер);
• үй шаңы (нақтырақ айтқанда − төсек, кілем, жұмсақ жиһазда тіршілік ететін шаң кенелері);
• жануарлар жүні мен қайызшағы (мысықтар, иттер, кеміргіштер);
• зең (жуынатын бөлмелерде, асүйде, ескі ғимараттарда);
• саңырауқұлақ споралары.

2. Тағам аллергендері:

• сүт және сүт өнімдері;
• жұмыртқа;
• жаңғақтар (әсіресе жержаңғақ, бадам, фундук);
• теңіз өнімдері;
• дәнді дақылдар, әсіресе бидай (глютен);
• цитрустар, құлпынай, шоколад.

3. Дәрілік препараттар:

• антибиотиктер (мысалы, пенициллин);
• аспирин және ҚҚСД (қабынуға қарсы стероидты емес дәрілер);
• ауырсынуды басатын дәрілер.

4. Контактілі аллергендер:

• латекс;
• косметика, кремдер, тұрмыстық химия;
• металдар (никель әшекейлерде);
• жуу құралдары, сусабындар, кір жуғыш ұнтақтар.

5. Жәндіктердің шағуы кезіндегі улар:

• аралар;
• оса;
• құмырсқалар.

Аллергия белгілері: жеңілден өмірге қатерліге дейін

• тұмау, түшкіру, мұрын бітелуі (аллергиялық ринит);
• мұрын мен көздің қышуы, көздің сулануы, қызаруы (аллергиялық конъюнктивит);
• теріде бөртпелер, қышу, қызару, есекжем;
• еріндер, қабақтар, тіл, бет ісінуі (ангионевротикалық ісіну);
• ентігу, ысқырған дем, тұншығу шабуылдары (астмаға өтуі мүмкін);
• белгілі бір азық-түліктерден кейін жүрек айну, құсу, диарея;
• қан қысымының төмендеуі, бас айналу, естен тану − анафилаксия белгілері.

Аллергия диагностикасы қалай жүргізіледі?

1. Тері сынақтары − қолдың білегі немесе арқаға аллергендерді тамшылатып, теріні жеңіл тіліп тексереді. 15–20 минут ішінде реакция бағаланады.
2. IgE қан талдауы − нақты аллергендерге қарсы антиденелердің бар-жоғын анықтайды.
3. Патч-тесттер − контактілі аллергияны анықтауға арналған (косметика, металл, тұрмыстық химия күдіктенгенде).
4. Провокациялық тесттер − диетологиямен байланысты реакцияларда ауруханада қолданылатын диагностикалық әдіс.

Аллергияны қалай емдеуге болады?

• антигистаминдер (қышу, түшкіру, көз сулануын төмендетеді);
• глюкокортикостероидтар (ауыр жағдайда, әсіресе теріде бөртпе не астмалық көріністерде);
• мұрын және көзге арналған тамшылар;
• бронхолитиктер (деміккенде).

Аллергияны алдын алуға бола ма?

• үйдегі тазалықты бақылау, әсіресе отбасында аллергиктер болса: үнемі едендерді жуу, HEPA-фильтрі бар шаңсорғышты пайдалану, төсек-орынды 60С-та жуу.
• темекі шегуден және пассивті шылым шегуден аулақ болу − темекі түтіні тыныс алу жолдарының сезімталдығын арттырады;
• тұрмыстық химия мен хош иістендіргіштерді артық пайдаланбау;
• микробиомды (организмді қорғайтын және иммундық жүйені қалыптастыруға әсер ететін микроорганизмдер жиынтығы) қолдау: алуан түрлі тамақтану, ферменттелген өнімдер;
• ерте жастағы балалардың сыртқы ортамен байланысын шектеуге болмайды − серуендеу, құмда ойын ойнау, жануарлармен қарым-қатынас дені сау иммундық жауапты қалыптастыруға пайдалы.

Аллергия кезінде тамақтану: диета көмектесе ме?

• Омега-3 май қышқылдары, майлы балықтар мен зығыр тұқымдары қабынуға қарсы әсерге ие;
• көкөністер мен жемістерге, бұршақ тұқымдастарға және тұтас дәнді өнімдерге бай орташа теңіз диетасы балалардағы аллергия дамуының қаупін азайтады;
• тағамдық аллергия болған жағдайда міндетті түрде алып тастау диетасын сақтау керек.

Қорытынды