Бетіңіз қызарып жүр ме? Мүмкін, бұл розацеа

Көбіне адамдар бет терісінің қызаруына, бөртпелердің пайда болуына, қан тамырларының кеңеюіне және терінің жоғары сезімталдығына тап болады. Бұл белгілер розацеа ауруын көрсетуі мүмкін. Әдетте өзгерістер беттің орталық бөлігін — ұртты, мұрынды, маңдайды және иекті қамтиды. Сирек жағдайда симптомдар құлаққа, кеудеге немесе арқаның жоғарғы бөлігіне таралуы мүмкін.

Ауру біртіндеп дамиды және көбінесе бетке қанның мезгіл-мезгіл құйылуынан басталады, мұны адам ұзақ уақыт бойы маңызды деп қабылдамауы мүмкін. Уақыт өте келе қызару тұрақты бола бастайды, тері үйреншікті тітіркендіргіштерге де реакция береді, ал сыртқы келбет өзгереді. Кейбір адамдарда белгілер бірнеше аптаға ғана байқалса, басқаларында олар айлар бойы, тіпті жылдар бойы сақталады.

Розацеа тек физикалық емес, психологиялық жайсыздық та тудыруы мүмкін. Адамдар сыртқы келбетіне ұялып, қарым-қатынастан қашқақтайды, мазасыздық немесе ашушаңдық сезінеді. Алайда мынаны түсіну маңызды: розацеа — сирек кездесетін құбылыс та емес, «дұрыс күтім жасамаудың қатесі» де емес, бұл — емдеуге және бақылауда ұстауға болатын медициналық жағдай.

Розацеа дегеніміз не

Розацеа — бұл инфекция да емес, нашар гигиенаның салдары да емес. Ол адамнан адамға жұқпайды, терінің ластануымен байланысты емес және бетті дұрыс тазаламаудан пайда болмайды.

Розацеа кезінде тері ерекше сезімтал болады. Қан тамырлары кеңейіп, тері бетіне қанның ағымы күшейеді, соның салдарынан тұрақты немесе мезгіл-мезгіл қызару пайда болады. Уақыт өте келе безеуге ұқсас түйіндер, күйдіру сезімі, тартылу, құрғақтық және косметикаға немесе ауа райы жағдайларына ауырсынумен жауап беру байқалуы мүмкін.

Маңыздыны түсіну керек:

• розацеа — бұл қарапайым безеу емес;

• қызару өздігінен кетпейді;

• симптомдар көрінетін себепсіз-ақ күшеюі мүмкін;

• бұл жағдай бір ғана креммен емес, кешенді тәсілді қажет етеді.

*Тамырлық (эритематозды-телеангиэктатикалық) розацеа*

Розацеаның негізгі түрлері

Мамандар розацеаның төрт негізгі түрін ажыратады. Бір адамда бірден бірнеше түрі қатар кездесуі мүмкін, ал симптомдар уақыт өте өзгеріп отырады.

Тамырлық (эритематозды-телеангиэктатикалық) розацеа

Бұл — ең жиі кездесетін түрі. Оған тән белгілер:

• бет терісінің тұрақты немесе мезгіл-мезгіл қызаруы;

• кеңейген, айқын көрінетін қан тамырлары;

• «тамырлы жұлдызшалардың» пайда болуы;

• қызу, күйдіру немесе шаншу сезімі;

• терінің құрғауы және жоғары сезімталдығы;

• бетке қанның жиі құйылуы («приливтер»).

Бұл кезеңде адамдар көбіне белгілерді сезімтал терімен немесе ауа райының әсерімен байланыстырады.

Қабынбалы (папуло-пустулезді) розацеа

Розацеаның бұл түрі айқынырақ байқалады және безеуге ұқсас болуы мүмкін:

• терінің қызаруы мен ісінуі;

• түйіндер мен қабыну элементтері (тығыз қызыл түйіндер — папулалар және іріңді бөртпелер — пустулалар);

• күйдіру және ауырсыну сезімі;

• агрессивті құралдарды қолданғанда жағдайдың нашарлауы.

Безеуден айырмашылығы — розацеа кезіндегі бөртпелер көбіне беттің орталық бөлігінде орналасады және кеуектердің бітелуімен немесе қара нүктелердің пайда болуымен байланысты емес.

Фиматозды розацеа

Бұл — сирек, бірақ ауыр өтетін түрі, ол кезде:

• тері қалыңдайды;

• мұрынның, иектің немесе маңдайдың пішіні өзгереді;

• тығыз түйіндер мен тегіс емес аймақтар пайда болады.

Емсіз қалдырылған жағдайда бұл өзгерістер қайтымсыз болуы мүмкін.

Көздік розацеа (офтальморозацеа)

Аурудың бұл түрі жеке де, терідегі көріністермен қатар да кездесуі мүмкін. Негізгі белгілері:

• көздің қызаруы мен құрғауы;

• көзде құм немесе бөгде зат тұрғандай сезім;

• жас ағу;

• жарыққа сезімталдық;

• көрудің мезгіл-мезгіл нашарлауы.

Бұл түрді жиі қарапайым конъюнктивитпен шатастырады. Ал шын мәнінде, конъюнктивит розацеаның салдары болуы мүмкін.

Розацеа неге пайда болады

Розацеаның нақты себебі әлі толық анықталмаған. Аурудың дамуы қан тамырларының ерекшеліктері, иммундық жүйенің жұмысы, терінің сезімталдығы және генетикалық бейімділік сияқты бірнеше фактордың үйлесуімен байланысты деп есептеледі.

Дәрігерлер симптомдарды қоздыратын немесе күшейтетін факторларды — триггерлерді — атап көрсетеді:

• күн сәулесінің әсері;

• ыстық, суық және температураның күрт ауытқуы;

• қатты немесе ұзаққа созылған стресс;

• гормоналдық өзгерістер;

• алкоголь мен ащы тағамдар;

• ыстық сусындар;

• қарқынды физикалық жүктемелер.

Триггерлер әр адамда жеке болады. Бір адамда асқынуды тудыратын фактор, басқа адамға мүлде әсер етпеуі мүмкін.

Розацеа кімдерде жиі кездеседі

Розацеа кез келген адамда пайда болуы мүмкін, алайда көбіне мына факторлар кезінде байқалады:

• 30–50 жас аралығында;

• әйелдерде (ал ер адамдарда көбіне ауыр түрлері дамиды);

• менопауза кезеңінде;

• отбасылық бейімділік болған жағдайда;

• терісі ашық адамдарда.

Терісі қаралау адамдарда да бұл ауру кездеседі, бірақ бет қызаруы онша айқын болмағандықтан, кейде кешірек анықталады.

Розацеа қалай анықталады

Көп жағдайда диагноз дәрігердің тексеруі мен науқастың шағымдарына сүйене отырып қойылады. Арнайы талдаулар әрдайым қажет бола бермейді.

Дәрігер келесі жайттарға назар аударады:

• қызарудың сипаты мен орналасуы;

• тыныш күйде де симптомдардың күшеюі;

• терінің сыртқы тітіркендіргіштерге реакциясы;

• көзге қатысты белгілердің болуы.

Кейбір жағдайларда басқа тері ауруларын жоққа шығару үшін қосымша тексерулер — биопсия немесе қан талдауы тағайындалуы мүмкін.

Розацеаны қалай емдейді

Розацеаны толықтай жазып жіберу мүмкін емес, алайда емдеу симптомдарды бақылауға алып, асқынулардың жиілігін азайтуға көмектеседі.

Дәрі-дәрмектік ем:

• қабынуға қарсы кремдер мен гельдер;

• қан тамырларын тарылтатын препараттар;

• антибиотиктер (жергілікті немесе жүйелік);

• ауыр жағдайларда — дәрігердің қатаң бақылауымен жүйелік ретиноидтар.

Нәтижелер бірден емес, біртіндеп байқалады, сондықтан емді уақытынан бұрын тоқтатпау маңызды.

Дәрі-дәрмексіз әдістер:

• лазерлік және жарықпен емдеу (фототерапия);

• ремиссия кезеңіндегі розацеа кезінде криотерапия;

• күнделікті жұмсақ, ұқыпты күтім;

• агрессивті косметикадан бас тарту;

• теріні күннен қорғау.

Көздік түрін емдеу:

• арнайы көз тамшылары;

• қабаққа жылы компресстер қою;

• қабақтың тұрақты гигиенасы.

Розацеа кезіндегі тамақтану

Тамақтану терінің жағдайына айтарлықтай әсер етуі мүмкін.

Неден аулақ болған жөн:

• ащы, дәмдеуішті, ысталған тағамдар және тұзды көп қолдану;

• алкоголь;

• ыстық сусындар;

• шоколад;

• құрамында гистамині жоғары өнімдер.

Пайдалы болуы мүмкін:

• талшыққа бай тағамдар;

• көкөністер мен көк шөптер;

• омега-3 май қышқылдарының көздері;

• суды жеткілікті мөлшерде ішу.

Аурудың алдын алу және бақылау

Розацеаның толық алдын алу мүмкін болмаса да, асқынулардың жиілігі мен айқындылығын төмендетуге болады:

• теріні күн сәулесінен қорғау;

• температураның күрт өзгерістерінен сақтану;

• стресс деңгейін азайту;

• ұйқы режимін сақтау;

• триггерлер күнделігін жүргізу;

• жұмсақ күтім құралдарын қолдану.

Мүмкін болатын асқынулар

Емсіз қалса, розацеа келесі мәселелерге әкелуі мүмкін:

• терінің тұрақты қызаруы;

• бет тіндерінің қалыңдауы және деформациясы;

• көру проблемалары;

• өзін-өзі бағалаудың төмендеуі және өмір сапасының төмендеуі.

Қашан дәрігерге қаралу керек

Келесі жағдайларда маманға қаралу керек:

• қызару өтпесе;

• симптомдар күшейсе;

• тері күтімге ауырсынумен жауап берсе;

• көзде проблемалар пайда болса.

Бастапқы белгілер анықталған кезде дерматологпен кеңесу маңызды. Кездесуге жазылу үшін біздің дәрігерлерді таңдау сервисі TopDoc арқылы тіркелуге болады.

Ең бастысы есте сақтау қажет нәрсе

Розацеа — бұл косметикалық жайсыздық немесе уақытша тері тітіркенуі емес. Бұл — назар мен шыдамдылықты қажет ететін созылмалы жағдай. Дұрыс емдеу, дұрыс күтім және өз триггерлерін білу арқылы аурудың көріністерін айтарлықтай азайтып, толыққанды, белсенді өмір сүре аласыз.

Розацеа – Алматыда емдеу

Розацеаны емдеу кәсіби және жеке тәсілді талап етеді. Асқынулардан аулақ болу және тұрақты нәтиже алу үшін уақтылы білікті дерматологқа қаралу маңызды. Алматыдағы тәжірибелі дерматологтарды TopDoc сервисі арқылы оңай табуға болады — мұнда тексерілген мамандар, науқастардың пікірлері және онлайн жазылу мүмкіндігі көрсетілген, бұл дәрігер таңдауды қарапайым әрі сенімді етеді.